تاریخچه بهداشت محیط

بهداشت محیط:( Environmental health) عبارت است از کنترل همه عواملی از محيط زندگي كه به گونه اي بر روي سلامت جسمي، رواني و اجتماعي انسان تاثير مي گذارند.این عوامل شامل (فاکتورهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی) بیماری‌های زیادی می‌شود که از طریق آب، هوا، مواد غذاییو بسیاری از عوامل محیطی دیگر سلامت انسان را تهدید می‌کنند. بهداشت محیط همچنین دربرگیرنده مطالعه فاکتورهای محیطی مضر برای سلامت انسان و شناخت و پیشگیری و رفع اثرهای ناشی از این عوامل است. این موضوع شامل ارزیابی و کنترل فاکتورهای محیطی می‌باشد که بالقوه روی سلامت تأثیر دارند. بهداشت محیط، پیشگیری از بیماری‌ها و حمایت از محیط‌های سالم را هدف خود قرار داده‌است. در واقع هدف بهداشت محیط کنترل کلیه عواملی است که بالقوه و بالفعل تأثیرات سویی بر بقاء و سلامتی انسان اعمال می‌کنند. برای رسیدن به این هدف، بهره‌گیری اصول مهندسی و دانش زیست‌محیطی به منظور کنترل، اصلاح و بهبود عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک محیط جهت حفظ و ارتقاء سلامتی و رفاه و آسایش انسان ضرورت می‌یابد.مطابق با آیین‌نامه بهداشت محیطمصوب مورخه 24/04/1371 هیئت دولتجمهوری اسلامی ایرانو همچنین آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح ماده ۱۳ قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی مصوب 18/03/1392 بهداشت محیط عبارت است از کنترل عواملی از محیط زندگی که به گونه‌ای روی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی انسان تأثیر می‌گذارند.

تعریف بهداشت محیط توسط سازمان بهداشت جهانی:(WHO)

جنبه‌هایی از سلامت انسان‌ها و بیماری‌ها که بوسیله عوامل محیطی مشخص می‌شوند. همچنین به تئوری و ارزیابی و کنترل عوامل محیطی، اشاره دارد که می‌توانند بالقوه روی بهداشت و سلامت تأثیر بگذارند.

مهندسی بهداشت از سال 1331 تا 1335 غالبا بصورت تیمی مرکب از مهندسین کادر ستادی وزارتخانه در نقاط مختلف کشور فعالیت داشته اند.در طی سالهای 1335 تا1340 به علت بوجود آمدن سازمانها و وزارتخانه هایی مرتبط با مسایل آب و برق مسئله تامین آب شهری از وظایف اداره بهداری سابق منفک و به عهده وزارت آب و برق کشور گذاشته شد و بر تامین آب مشروب و بهسازی محیط روستاها توسط اداره کل مهندسی بهداشت تاکید شد.

در طی سالهای قبل از 1340 و بعد از آن تعداد زیادی از مهندسین رشته های مختلف بویژه ساختمان و شیمی جهت اخذ تخصص در زمینه مهندسی بهداشت و مدارک تحصیلی فوق لیسانس، اکثرا با استفاده از بورسهای مختلف بین المللی به خارج از کشور اعزام شدند. فارغ التحصیلان یاد شده عمدتا پایه گذاران اصلی مهندسین مشاور فعلی در امور آب و فاضلاب و شرکتهای تامین و تولید لوازم مورد نیاز تصفیه خانه های آب و فاضلاب کشورگردید.تشکیلات اداره کل مهندسی بهداشت در سال 1344 شامل ادارات آب و فاضلاب، بهسازی ( شهری و روستایی )، هوا و محیط کار بود .نیروی انسانی مهندسی بهداشت در سال 1344 در سطح کشور جمعا 564 نفر شامل پرسنل ذیل بود:

مهندسی بهداشت 38 نفر، بهساز 13 نفر ، کمک مهندس بهداشت 90 نفر، کمک بهساز 80 نفر ، لوله کش و افزار مند 27 نفر، راننده 78 نفر، ماشین نویس 20 نفر، آشپز رختشوی و خدمتکار 13 نفر ( اکثرا شاغل در آموزشگاه کمک مهندسی بهداشت فریس در پلشت یا پاکدشت فعلی).

از اتفاقات عمده برای اداره کل مهندسی بهداشت، تصویب قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی وبهداشتی در سال 1346 بود که زمینه اجرای قانونمندی را برای کنترل بهداشتی مراکز تهیه، توزیع و فروش مواد غذایی و اماکن عمومی با استفاده از ماده 13 آن برای کارشناسان در مشاغل بهسازی شهری و روستایی فراهم نمود که تا حد زیادی خلا انتقال وظیفه تامین آب مشروب وبهسازی محیط روستاها در سال 1346از وزارت بهداری به وزارت آبادانی و مسکن را جبران نمود. در همین سال اداره کل مهندسی بهداشت به اداره کل بهداشت محیط تغییر نام یافت . پنجسال بعد یعنی در سال 1351 به مدت پنجسال وظیفه مذکور به عهده وزارت کشاورزی و پس از تشکیل وزارت تعاون ( امور روستاها، تحت مسئولیت وزارت جدید قرار گرفت و در سال 1356 با مصوبه ای وظایف یاد شده مجددا به اداره کل بهداشت محیط اعاده شد که در سال 1358 مصوبه مذکور مجدد مورد تاکید شورای انقلاب قرار گرفت.کوچک کردن تشکیلات وزارت بهداشت از جمله در اوایل سال 1374 منجر به ادغام دو اداره کل بهداشت محیط و اداره کل بهداشت حرفه ای گردید که با ادامه روند کوچک سازی تشکیلات و واگذاری بعضی از وظایف به بخش خصوصی و واگذاری مسئولیتها به دانشگاهها و دانشکده های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور و تصویب ساختارجدید تشکیلاتی وزارت متبوع در آذرماه 1379، اداره کل بهداشت محیط و حرفه ای به دفتر سلامت محیط و کار تغییر نام یافت.

گروه بهداشت محیط ستاد(خط مستقیم)  76343637

خط مشترک 2- 76314441 داخلی 110 و 111

رئیس گروه

مهندس حسن جلیلوند

کارشناسان گروه